اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان

منتشرشده توسط admin در تاریخ

شاید کودک یا نوجوان شما با رفتارهایی که دارد شما را خسته و درمانده کرده باشد .

خیلی اوقات والدین نمیتوانند علل رفتارها یا ناسازگاریها یا لجبازی فرزند خود را تشخیص دهند.

هر کدام از این رفتارها علتهای روانشناختی و شخصیتی منحصر به خود را دارد.

اختلالات رفتاری کودکان و نوجوان

اختلالات رفتاری

اختلالات رفتاری

برای اینکه بتوانیم اختلالات رفتاری کودکان و نوجوان مان را شناخته زندگی راحتتر و لذت بخشی را در کنار فرزندانمان تجربه کنیم ، نیاز داریم با

  • تیپ های رفتاری
  • شخصیت
  • اختلالات روانی و رفتاری
  • اختلالات شخصیت

آشنا شویم.

مرکز مشاوره در شرق تهران تهرانپارس

مرکز مشاوره در شرق تهران تهرانپارس

معمولا کسانی که دچار اختلالات رفتاری هستند، نسبت به حقوق و احساسات دیگران بی تفاوت بوده وفقط به راحتی خود فکر میکنند .
معمولا  این اختلال از سنین نوجوانی یا گاهی کودکی بروز کرده و در سنین بزرگسالی به اوج خود میرسد و گاهی تبدیل به اختلالات شخصیتی جدی و خطرناک میشوند .

پس بسیار مهم است که از همان سنین کودکی نسبت به مسائل روحی و روانی کودکمان آکاهی کسب کنیم .

و اگر با مشکلی روبرو شدیم سریعا از متخصصین جهت رفع یا درمان آنها کمک بکیریم .

آزار و اذیت

آزار و اذیت

فراموش نشود که کودک مشکل دار امروز ممکن است تبدیل به فرد بزهکار یا خلافکار آینده شود و موجبات دردسرهای بزرگ آینده برای خود , خانواده و جامعه شود .

تعدادی زیادی از افرادی که امروز  آنها را تحت عناوینی مثل جانی سارق قاتل کلاهبردار فرد عصبی و دعوایی و … میشناسیم همان کودکان مشکلدار و درمان نشده دیروز هستند .

پس بهتر است که همین امروز به فکر بیست سی سال آینده باشیم و اختلالات رفتاری کودکان و نوجوان را بشناسیم.

دروغگویی

دروغگویی

شاید اختلالات رفتاری در سنین و شرایط مختلف در پسران بیشتر از دختران دیده ‌شود که دلایل خاص خود را دارد .
اختلالات رفتاری دو دسته اصلی دارند :

  • اختلالاتی که نشانه‌های آن  قبل از 10 سالگی بروز میکنند و در سنین کودکی شروع می شود .
  • اختلالاتی که نشانه‌های آن بعد از  10 سالگی بروز میکنند و در دوران نوجوانی شروع می شود .
  • اختلالات رفتاری کودک و نوجوان بیشتر در چهار گروه دسته بندی میشوند:
  • رفتارهای پرخاشگرانه
  • رفتارهای غیرپرخاشگرانه
  • تقلّب یا دزدی
  • نقض جدّی قوانین
رفتار های پر خطر

رفتار های پر خطر

از مشخصه‌های بیمارانی که دچار اختلال رفتاری هستند می توان به رفتارهای خطرناک و پر خطر و بدون ترس و اصطلاحا بی پروا اشاره کرد.

ممکن است  ظاهری شبیه حرف گوش ندادن و عدم اطاعت و سرکشی‌های معمولی دوران کودکی داشته باشند  امّا  احتمالا بسیار شدیدتر و جدّی‌تر هستند.

ممکن است بیمار اهل دروغگویی ,جنگ و دعوا و کتک کاری یا قلدری کردن یا فرار از مسئولیتهایی مثل فرار از  مدرسه و منزل یا تمایل به سیگار و مشروبات الکلی یا مواد مخدر پیدا کند.

در واقع میتوان گفت که در خیلی موارد این والدین و بعد از آن محیط زندگیست که نقش اساسی و مهم در شکل گیری این اختلالات دارند .

جیغ کشیدن و سر و صدا ، یکی از شایع ترین اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان

جیغ کشیدن و سر و صدا

از والدین مشکل دار و بیمار نمیتوان انتظار داشت فرزندان سالم و صالحی تحویل اجتماع دهند .

از درخت کاج نمیتوان توقع داشت که محصول انگور بدهد .

پس بسیار مهم است که والدین در ابتدا به فکر اصلاح و درمان خود باشند .

در اکثر مواقع رفتار و شخصیت کودکان آینه و بازخوردی از شخصیت و ماهیت والدین است .

عواملی مثل سو رفتار والدین با همدیگر , خشونت و پرخاش در خانواده , بی توجهی به کودک یا برعکس توجه بیش از حد , سوئ رفتار با کودک و … تاثیر زیادی در شکلگیری رفتار و شخصیت او دارد.

با مشاهده اولین علایم  اختلال رفتاری در کودکان حتما حتما به متخصصین روانشناسی کودک مراجعه کنید .

متخصصین با مشاهدات بالینی و گفتگو و مصاحبه و ارزیابی و با کمک ابزارهایی سنجشی مثل تست های گوناگون تشخیص میدهند که کودک دچار اختلال رفتاری شده یا نه .

اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان

اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان

و درصورت بروز اختلال در جهت رفع و درمان آن قدم بر میدارند .

اگر گامهای خود را درست بردارید به احتمال زیاد درمان صورت میگیرد یا مشکل رفع میشود ولی گامهای غلط ممکن است باعث ماندگاری اختلال رفتاری و تشدید آن شود .

کاهی این مشکلات درمان نشده تبدیل به اختلالات شخصیت جدی در دوران بزرگسالی  میشود . آن وقت است که دیگر کاری از دست کسی برنمی آید .


مطالب مرتبط : 

اشتباهات تربیت کودک که ویران کننده اند


نکات مهم اختلالات رفتاری کودکان و نوجوان

دعوا های والدین

دعوا های والدین

افرادی که دچار اختلال رفتاری هستند :

  • معمولا احساسات و سلامتی دیگران برایشان مهم نیست
  • حس همدلی و هم دردی کمی دارند
  • با دیگران خصمانه برخورد میکنند و ناسازگارند
  • دیگران را به عنوان تهدید نگاه میکنند و بدبین هستند
  • در نتیجه، غالباً واکنش پرخاشگرانه‌ای به این تهدیدهای خیالی نشان می‌دهند و رفتارهای خود را این‌گونه توجیه می‌نمایند.
  • یا اعتماد به  نصف ضعیف دارند یا برعکس اعتماد به نفس کاذب
  • غالبا سنگ دل و بی رحم هستند
  • معمولا نسبت به اعمالشان احساس پشیمانی و حس گناه ندارند
  • ابراز پشیمانی آنها ترفندی برای فرار از مجازات است
  • رفتارهای خطرناک زیادی دارند و اصطلاحا بی کله هستند
  • ممکن است رفتارهای پرخطر جنسی را در سنین پایین شروع کنند
  • احتمالا در سنین پایین مصرف سیگار مواد مخدر و الکل را شروع میکنند
  • در سنین پایین سر از کلانتری و … در می آورند
  • ممکن است به تحصیلات علاقمند نباشند
  • افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی در آنها دیده شده است
  • انواع اختلالات رفتاری

چهار نوع اصلی اختلال رفتاری عبارتند از:

رفتارهای پرخاشگرانه 

این بیماران معمولا به دیگران یا حیوانات یا  آسیب می زنند

رفتار غیرپرخاشگرانه 

باعث آسیب یا نابودی اموال میشوند

تقلّب , دروغ و دزدی

زیر پا گذاشتن قوانین و ایجاد دردسر مکرر

اختلالات رفتاری معمولا به دو دسته پیش از 10 سالگی و بعد از 10 سالگی تقسیم میشوند

بیماران با سن کمتر از ده سال معمولا

دارای ارتباطات ضعیف با دیگران یا پرخاشگر هستند – ممکن است خودسر و نافرمان باشند – ممکن است دچار بیش فعالی باشند .

بیماران با سن بیشتر از ده سال معمولا

رفتارهای عادی تری دارند و از پرخاشگری کمتری دارند

علتهای دچار شدن به اختلالات رفتاری

والدین و سبک زندگی آنها نقش مهمی در شکلگیری اختلالات دارند . محیط پرتنش و پرخشونت , بی توجهی به

احساسات و نیازهای کودکان , سوئ استفاده از کودک , اعتیاد والدین  و … از عوامل مهم هستند.

پژوهشها نشان داده کودکان عصبی و شلوغ یا دارای هیجانات بالا در معرض خطر بیشتری هستند.

تعدادی از عوامل موثر در شکل گیری اختلال رفتاری در کودک و نوجوان عبارتند از

  • بیش‌فعالی
  • اسکیزوفرنی
  • اختلال خلق و خو
  • سوء مصرف مواد در خانواده
  • آسیب مغزی
  • مشکلات ژنتیکی
  • سیگاری بودن مادر در دوران بارداری
  • بی‌سرپرست بودن کودک
  • طرد شدن از سوی همسالان
  • نزدیکی با همسالان بزهکار
  • بهره‌کشی جسمی یا جنسی
  • علایم و نشانه‌های  اختلال رفتاری

بسیاری از رفتارها ممکن است بین پسران و دختران مشترک باشد . عده ای از روانشناسان معتقدند که پسران بیشتر از دختران دچار اختلال رفتاری هستند.
ولی چیزی که مشخص است جنسیت نقش بسزایی در نوع بیماری و رفتارها دارد .

در پسران بیشتر رفتارهای پرخاشگرانه و کتک کاری و دعوا دیده میشود و گاهی بی رحمی وآزار رساندن به دیگران و حیوانات .
در دختران معمولا رفتارهایی مثل مصرف سیگار و مواد , فرار از مدرسه , دروغگویی , ارتباط نامتعارف با جنس مخالف دیده میشود .

نشانه‌های مرتبط با اختلال رفتاری عبارتند از:

اختلالات رفتاری نشانه ها

  • فحاشی نزاع و درگیری
  • بی رحمی و سنگدلی
  • پرخاش و خشونت
  • صبر و تحمل کم در شکست
  • دروغگویی
  • قانون شکنی
  • اعتیاد
  • خشمگینی زیاد
  • ضعف در بیان احساسات و همدردی با دیگران

نشانه های اختلالات رفتاری به سه دسته (خفیف، متوسط، شدید) تقسیم میشوند :

نشانه های خفیف

  1. مثل دروغ
  2. بی اعتنایی به قوانین خانواده و …
  3. که آسیبهای جدی و زیادی نداشته و فقط زنگ شروع و بروز اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان برای اخطار به خانواده هستند .

نشانه های متوسط 

  1. نشانه های خطرناکتر و جدی تر می شود .
  2.   مثل خرابکاری و دزدی و درگیری با دیگران که علاوه بر آسیب دیدن خود بیمار به دیگران هم آسیب می رساند.

نشانه های شدید 

  1. اعلام خطر کاملا جدی به خانواده و اطرافیان است .
  2. اقدامات کاملا خلافکارانه و مجرمانه صورت میگیرد مثل زورگیری , سرقت , تجاوز , زخمی کردن دیگران
  3. ممکن است اختلالات رفتاری به شکل ضعیف شروع شده و به مرور زمان تبدیل به اختلالات شدید و جدی شود .

مطالب مرتبط : 

انگیزه برای درس خواندن را چگونه ایجاد کنیم


تشخیص اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان

مرکز مشاوره کودکان در شرق تهران

مرکز مشاوره کودکان در شرق تهران

گاهی ممکن است کودک یا نوجوان از در ناسازگاری وارد شده و شروع به بهانه گیری یا تمرد از قوانین و دستورات یا ایده آلهای زندگی بربیاید مثلا بگوید دیگه باشگاه یا استخر نمیروم .

یا دیگه دوست ندارم درس بخوانم و شروع به تهدیدات کوچک کند مثلا حالا که اینطور شد دیگه مهمونی نمی آیم یا دیگه مدرسه نمی روم و …

اینها اولین نشانه های بروز اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان رفتاری هستند که والدین باید هر چه سریعتر از متخصص روان شناسی کودک کمک بگیرند و اجازه توسعه و پیشرفت بیماری را ندهند .
کودک باید از لحاظ فردی , ارتباطی و اجتماعی بررسی شده رفتارهایش با خود و دیگران ارزیابی شود  و با  کمک برخی  تستها و ابزارها مورد ارزیابی روانی قرار گیرد .

در این مواقع همکاری اعضای خانواده بسیار مهم است چرا که ممکن است بیمار از دادن اطلاعات صحیح در مورد رفتارش طفره رود یا اشکالات خود را از دید کسانی که دوستشان دارد مخفی کند .

به علاوه، سه یا بیشتر از ضوابط زیر باید در خلال یک دوره 12 ماهه و حداقل یکی از آن‌ها ظرف 6 ماه گذشته وجود داشته باشد:

اگر حداقل سه مورد از موارد زیر طی یک سال یا یکی از آنها طی شش ماه تکرار شدنی بود موضوع را باید کاملا جدی گرفت :

اختلالات رفتاری

اختلالات رفتاری

  • نسبت به دیگران یا حتی حیوانات پرخاشگری کند .
  • تهدیدها یا ایجاد هراس و ترس در دیگران
  • دعوا و کتک کاری با دیگران و استفاده از چاقو , چوب وچماق و …
  • زورگیری و خفت گیری و کیف قاپی
  • اقدام به تجاوز جنسی
  • خرابکاری و تخریب اموال
  • دزدی کردن مثلا از ماشین یا صندوق صدقات
  • دروغ زیاد
  • زیرپا گذاشتن قوانین خانه مثل دیر آمدن در شب
  • برای درمان اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان باید چکار کنیم ؟
  • مهمترین کار ارتباط با یک روان شناس متخصص در زمینه کودک و نوجوان بوده و خواهشا از اقدامات خودسرانه و رفتارهای ناپخته مثل تهدید , نصیحت , مجازات خودسرانه, تحقیر , مقایسه  و … جدا پرهیز کنید .
  • این کودکان و نوجوانان نیاز به یک بررسی همه جانبه از لحاظ فردی و خانوادگی و اجتماعی دارند و نیازمند
    ترمیم فرایندهای فکری منفی و اصلاح در شناخت و رفتار  هستند.
  • نیازمند کسب یک سری مهارتها بوده و همه اینها نیازمند صبر و تحمل و همکاری خانواده دارد .
  • ضمن اینکه ممکن است اعضای خانواده هم نیاز به درمان و آموزش داشته باشند .
  • ممکن است نیاز به درمان دارویی یا استفاده از روشهایی مثل نوروفیدبک باشد .

اگر والدین و خانواده درست عمل کنند به احتمال زیاد قسمت زیادی از اختلالات رفتاری تا سن بزرگسالی رفع میشود .

ولی اگر درست عمل نکنند ممکن اختلال رفتاری در سنین بزرگسالی تبدیل به اختلالات شخصیت جدی مثل اختلال شخصیت ضد اجتماعی شود که کار به مراتب سخت تر و سختر خواهد شد .

به این سوالات مهم فکر کنید

تشویش افکار

تشویش افکار

  • آیا فرزند من دچار اختلال رفتاری یا هرگونه اختلال دیگری است ؟
  • آیا نشانه های اختلال رفتاری را میشناسم و میتوانم تشخیص دهم ؟
  • آیا با دیگر اختلالات که ممکن است دامنگیر فرزندم شود آشنا هستم ؟
  • کدام یک از نشانه ها ی اختلالات در فرزند من وجود دارد ؟
  • رفتار مناسب با فرزندم چیست ؟
  • برای درمان فرزندم به کجا باید مراجعه کنم و چه کارهایی انجام دهم ؟
  • چگونه میتوانم به درمان او کمک کنم ؟
  • اگر به موقع اقدام نکنم چه آینده ای در انتظار فرزندم است ؟

پاسخ همه این سوالات را می توانید از متخصصین روانشناسی کودک و نوجوان در مرکز  تخصصی مشاوره و روانشناسی آوای مهر دریافت کنید .


مطالب مرتبط :

چند نکته برای تربیت درست کودکان در روانشناسی کودک



۰ دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

Avatar placeholder

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *